Youssou N'Dour: 'De financiële crisis maakt me optimistisch'

Youssou N'Dour: 'De financiële crisis maakt me optimistisch'

28 januari 2009 (MO) - Youssou N’Dour (49) is de bekendste Afrikaanse muzikant uit de geschiedenis. In 2007 werd hij door Time zelfs uitgeroepen tot een van de honderd invloedrijkste mensen ter wereld. Naar aanleiding van de nieuwe documentaire Youssou N’Dour. I bring what I love sprak MO* in Amsterdam met de stem van Senegal.

De Verenigde Naties betekenen niets meer. Het is de wet van de sterkste die telt en we weten ondertussen waar de wet van de sterkste toe kan leiden.
De helderwitte vest en broek waarin Youssou N’Dour voor het interview verschijnt, benadrukken zijn grote gestalte maar geven vooral de indruk dat er iemand anders voor je staat dan de zanger die altijd in typisch Afrikaanse kleren op de planken staat. Maar deze indruk is van korte duur. Alles heeft een betekenis en Afrika is van grote betekenis voor Youssou N’Dour. Het is zelfs zijn levensopdracht. ‘Mijn engagement in het leven is het ware beeld van Afrika aan de rest van de wereld te laten zien’, zegt hij. ‘Afrika is niet alleen drama’s, oorlogen, armoede en aids. Afrika heeft een ander, fantastisch gezicht: de solidariteit, de impact van de familie, het geluk, de zon, de culturen, alles wat ons Afrikanen in staat stelt om stand te houden en voort te willen leven’.

Dat imago overbrengen is hem aardig gelukt, muzikaal tenminste. N’Dour heeft een grote invloed op de groeiende internationale populariteit van de Afrikaanse muziek. ‘Op internationaal vlak was de Afrikaanse muziek vooral vertegenwoordigd door muziek uit Congo en Oost-Afrika. Senegal liep achterop. Maar dat werkte in ons voordeel’, zegt Youssou N’ Dour. ‘Wij zijn begonnen door terug te grijpen naar de traditionele muziek en omdat we in Senegal heel open staan voor andere invloeden leverde dat een boeiende mix op die mensen wereldwijd aangesproken heeft’.

Koning van de mbalax
De successen volgden elkaar snel op, lokaal maar ook internationaal. In Senegal wordt N’Dour de koning van mbalax genoemd, een muziekstijl waarin traditionele Senegalese ritmes vermengd worden met jazz, rock en Caribische muziek. In het buitenland wordt hij sinds zijn concert met Peter Gabriel in de jaren tachtig door grote artiesten aangezocht. Zo werkte hij samen met bekende artiesten als Neneh Cherry en Wyclef Jean. In 1998 schreef en zong hij samen met Axelle Red de openingshymne voor de Wereldbeker Voetbal. ‘Taal is belangrijk maar vormt geen barrière’, zegt Youssou N’Dour. ‘Als de mensen de taal niet begrijpen dan ontbreekt er iets maar dat wil niet zeggen dat het minder interessant is’.

Ondanks zijn succes heeft de beroemdste Afrikaanse zanger uit de geschiedenis nooit de behoefte gevoeld om Senegal te verlaten. ‘Al moet je nooit nooit zeggen’, grapt hij. Maar hij weet dat zijn bewuste keuze om in zijn land te blijven op één of ander manier mee zijn wereldwijde faam verklaart. ‘Het was geen keuze, het was een natuurlijke situatie’, zegt hij. ‘Het was ook nooit ingecalculeerd. Ik heb mijn familie en mijn vrienden veel te graag om ergens anders te gaan wonen en ik denk dat ook mijn muziek Senegal nodig heeft’.

N’Dours engagement tegenover Afrika heeft hem geholpen om buiten zijn muziek aanwezig te zijn en dat heeft zijn muziek opnieuw in de schijnwerpers geplaatst. Het kind staat centraal in dat engagement. Als Unicef-ambassadeur was Youssou N’Dour in 2006 het gezicht van een grote campagne tegen malaria, een dodelijke ziekte die vooral de kinderen in Afrika treft. ‘Ik wil dat de mensen hun verantwoordelijkheid ten opzichte van kinderen opnemen. Het kind in Afrika heeft recht op gezondheid, onderwijs en cultuur. Ik wil dat de Afrikaanse kinderen zich niet ontwortelen. Ik wil dat ze waarde hechten aan onze cultuur.’

Tegenstrijdigheden bron van rijkdom
Een ander imago over Afrika overbrengen en de jongeren Afrikaanse cultuur leren waarderen, is niet altijd gemakkelijk. Dat beseft Youssou N’Dour heel goed. ‘Er zijn zaken die je tegenspreken’, zegt hij. ‘Er is de oorlog in Oost-Congo. De beelden die we uit dat gebied te zien krijgen, maken een optimistisch en vreugdevol discours ongeloofwaardig. We kunnen niet zeggen dat alles super is in Afrika. Afrika is een tegenstrijdig continent. Maar voor mij zijn die tegenstrijdigheden een bron van rijkdom. Ik haal er het beste uit. De diversiteit van talen bijvoorbeeld is voor mij een rijkdom en dat geeft me hoop. Ik hou er niet van om over de drama’s van de mensen te spreken. Ik wil liever het positieve benadrukken’.

En dat positieve moeten vooral de Afrikanen zelf zien. Ze moeten in zichzelf geloven en blijven vechten. ‘Afrika heeft de Afrikanen nodig’, zegt Youssou N’Dour. ‘We kunnen niet altijd wachten op oplossingen van buitenaf. De Afrikanen moeten erin geloven dat de oplossingen in Afrika te vinden zijn en niet daarbuiten.’ Het is die overtuiging die N’Dour ertoe bracht mee te werken aan de campagne tegen illegale immigratie die Spanje in 2007 organiseerde. In één van de televisiespots die naar aanleiding van de campagne werden gemaakt, roept N’Dour de jongeren op om hun leven niet voor niets te riskeren: ‘Jullie zijn de toekomst van Afrika.’

‘Nothing is fine, de titel van één van mijn albums, is ook een beetje mijn motto in het leven’, zegt N’Dour. ‘Dat wil zeggen dat als je ergens in gelooft, er een dag komt waarop wat je gelooft werkelijkheid wordt. Het is een soort verlossing. Daarom zeg ik dat men alles moet doen om datgene waar men naar streeft te realiseren, hoe groot de moeilijkheden ook zijn. Men moet niet berekenen of de etappes tellen want verlossing betekent in iets geloven en er naartoe werken. Het betekent ook succes met de mensen delen.’

De keuze voor Afrika heeft Youssou N’Dour meer vrijheid gegeven. ‘Ik ben heel aandachtig voor wat rondom me gebeurt en ik ben heel vrij. Ik proef van alle muzikale genres en ik ben niet bang om van alles uit te proberen. Ik sta open voor andere invloeden en dat is eigen aan Afrika en de Afrikanen’, zegt hij. Maar de keuze voor Afrika geeft niet alleen vrijheid, het brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee.

‘Als je in Afrika blijft, kun je je niet permitteren om je te buiten te gaan. Er zijn zaken die betrekking hebben op de cultuur die je tot nadenken stemmen. Je blijft voorzichtig omdat je weet dat er mensen zijn die naar jou kijken. Je kunt niet overdrijven of je anders gaan gedragen. En dat geldt ook voor de muziek. Als ik in Japan ben, heb ik zin om iets met trommels te doen. En als ik terug ben in mijn studio in Senegal weet ik dat ik bepaalde grenzen niet mag overschrijden. Ik moet niet overdrijven. Ik weet waar ik moet stoppen’.

De documentaire Youssou N’Dour. I bring what I love van Chai Vasarhelyi, die eind november op het International Documentary Film Festival Amsterdam in Europese première ging, begint met de opnames van het album Egypte (2005). Daarop bezingt N’Dour zijn liefde voor zijn religie, de islam. ‘Wat ik met dat album wil tonen is dat de islam een religie is die niet alleen voor de Arabieren is. Het is ook de religie van veel Aziaten en Afrikanen. In Senegal is 95 procent van de mensen moslim. Ik heb de indruk dat als mensen het over de islam hebben ze de Afrikanen niet als moslims beschouwen. Het is mijn bedoeling om mensen duidelijk te maken dat de islam ook in zwart Afrika bestaat.’

Dat er nu een Afro-Amerikaan in het Witte Huis woont, is voor Youssou N’Dour een positieve zaak, maar dan vooral voor de Verenigde Staten zelf. ‘De zwarte mensen zullen zien dat de andere mensen nu anders naar hen kijken. Dat is een feit. Maar in feite is dat vooral goed voor het imago van de VS zelf. Bovendien mogen we niet vergeten dat Obama op de eerste plaats een Amerikaan is. Hij is geen Afrikaan die in Afrika blijft om de wereld te leiden. Hij blijft in de VS om de wereld te leiden’.

Meer dan de verkiezing van Barack Obama aan het hoofd van het Witte Huis is het de financiële crisis die Youssou N’Dour optimistisch maakt. ‘Het is de eerste keer sinds lang dat er een grote financiële crisis is. De crisis heeft de grote machten ertoe geleid om andere landen te raadplegen. De VS en de grote Europese landen zitten samen aan tafel met nieuwkomers zoals China en Brazilië. Brazilië zegt ook dat er andere landen bij betrokken moeten worden. We hebben nu zoiets als de Verenigde Naties van Financiën. En dat is een goede zaak. De Verenigde Naties betekenen niets meer. Het is de wet van de sterkste die telt en we weten ondertussen waar de wet van de sterkste toe kan leiden.’

Bron: Mo Magazine

dankuwel voor de post !!!
groetjes uit gent
sofiatou